Στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, που είναι ένας επίσημος κατάλογος εθίμων και πρακτικών τα οποία η ελληνική πολιτεία αναγνωρίζει ως τμήμα της πολιτιστικής κληρονομιάς των Ελλήνων, ανάμεσα σε έθιμα όπως οι Γεννίτσαροι και Μπούλες της Νάουσας και το Ολυμπίτικο γλέντι στη Βόρεια Κάρπαθο, βρίσκονται και κάποια δείγματα του γαστρονομικού πολιτισμού μας, όπως οι φακές Εγκλουβής Λευκάδας, η αγχιαλίτικη παράδοση στην καλλιέργεια του αμπελιού στη Νέα Αγχίαλο, η τέχνη της παρασκευής του τυριού Μελίπαστο στη Λήμνο κ.ά. Πρόσφατα, επτά ακόμα εθιμικές πρακτικές και κοινωνικές τελετουργίες εγγράφηκαν στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας. Συγκεκριμένα αυτές είναι το Αμπαλί, παραδοσιακό παιχνίδι της Λευκάδας, οι χορευτικές παραδόσεις της Νισύρου, τα Καλήμερα Ευρυτανίας, που είναι οι ευχές «Καλής Ημέρας» που τραγουδιούνται ανήμερα των Φώτων, τα Σάγια Νέας Καρβάλης, ένα τελετουργικό γλέντι της παραμονής των Θεοφανείων, αλλά και οι τηγανίτες τ’ Αγιού της Κέρκυρας, η λευκαδίτικη λαδόπιτα και η τέχνη της παραδοσιακής παρασκευής του τυριού μανούρι Βλάστης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Έχετε δοκιμάσει βούτυρο Κερκύρας;
Γιατί αυτές οι τηγανίτες εντάσσονται στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά μας;
Στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας αναφέρεται το εξής: «Κατά τη διάρκεια του τριήμερου εορτασμού του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα, παρασκευάζονται κατ’ οίκον, πωλούνται από καταστήματα και πλανόδιους πωλητές ή προσφέρονται από διάφορους φορείς, σωματεία ή συλλόγους , οι “τηγανίτες τ’ Αγιού”. Πρόκειται για ένα προϊόν ζύμης που τηγανίζεται σε λάδι και σερβίρεται με κρυσταλλική ή άχνη ζάχαρη και κανέλα. Αρχικά συνδέθηκε με την ολονύχτια λειτουργία την παραμονή στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα (βεγιόνι), καθώς οι πιστοί κατανάλωναν τηγανίτες που θα τους βοηθούσαν να ανταπεξέλθουν στην κούραση. Σταδιακά αυτό μετατράπηκε σε έθιμο που αποτελεί αναπόσπαστη τελετουργία στη συνείδηση των απανταχού Κερκυραίων σε σχέση με την εορτή του προστάτη Αγίου. Την πρωτοβουλία για την εγγραφή του στοιχείου είχε η κερκυραϊκή κοινότητα».
 |
 |
Σήμερα στην Κέρκυρα υπάρχουν αρκετά μαγαζάκια μέσα στην πόλη, όπου μπορεί κανείς να δοκιμάσει τις τηγανίτες τ’ Αγιού καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Πρόκειται για λουκουμάδες καυτούς, ξεροτηγανισμένους, πασπαλισμένους είτε σύμφωνα με την παράδοση με ζάχαρη άχνη και κανέλα, είτε λουσμένους με μέλι. Αυτό το τραταμέντο-σύμβολο του νησιού, παραμένει μια ζώσα παράδοση που περνάει από γενιά σε γενιά από τα πολύ παλιά χρόνια.
Τι γράφει το εθνικό ευρετήριο για τη λευκαδίτικη λαδόπιτα και το μανούρι Βλάστης
Ανάλογο εθιμοτυπικό είναι και η περίφημη λευκαδίτικη λαδόπιτα. Πρόκειται για ένα παραδοσιακό γλυκό που αποτελεί σήμα κατατεθέν της γαστρονομίας του νησιού. Φτιάχνεται με υλικά που υπήρχαν ανέκαθεν σε κάθε λευκαδίτικο σπίτι, εκ των οποίων τα βασικότερα είναι το ελαιόλαδο, το αλεύρι, η ζάχαρη (ή μέλι) και το πετιμέζι σταφυλιού. «Η λαδόπιτα αποτελεί το κατεξοχήν προσφερόμενο γλύκισμα σε κάθε είδους κοινωνική εκδήλωση των Λευκαδιτών. Τη συναντάμε σαν κέρασμα σε όλες τις χαρούμενες περιστάσεις όπως ορκωμοσίες, αρραβώνες, γάμους, βαπτίσεις, αγορές αυτοκινήτων, χτίσιμο σπιτιού, ενώ δε λείπει και από τις δύσκολες στιγμές όπως είναι οι κηδείες και τα μνημόσυνα. Την Πρωτοχρονιά, προσθέτοντας ένα φλουρί, αποτελεί τη βασιλόπιτα των νοικοκυριών. Η τοπική κοινωνία επέδειξε μεγάλο ενδιαφέρον ώστε να δρομολογηθεί η σύνταξη της συγκεκριμένης έκθεσης και να συμπεριληφθεί η λαδόπιτα στα στοιχεία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς» αναφέρεται στη λίστα που καταρτίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Στον Κρίνο τρώμε τους μοναδικούς τρύπιους λουκουμάδες
Και η τέχνη της παραδοσιακής παρασκευής του τυριού Μανούρι Βλάστης είναι πλέον στην εν λόγω λίστα, η οποία αναφέρει ότι «η βιοτεχνική-χειροτεχνική τυροκόμηση του μανουριού στη Βλάστη γίνεται από τους κτηνοτρόφους που κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού διατηρούν τα κοπάδια τους στον ορεινό και ημιορεινό χώρο που ορίζεται από τα βουνά Άσκιο και Μουρίκι. Η παραδοσιακή παρασκευή του μανουριού γίνεται αποκλειστικά εποχικά, δηλαδή μόνο κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, γιατί τότε το γάλα έχει την απαραίτητη ποσότητα λίπους για να γίνει το τυρί, και η τυροκόμηση γίνεται καθημερινά, αμέσως μετά το άρμεγμα των ζώων, στη στάνη». Το μανούρι της Βλάστης που παρασκευάζεται από κατσικίσιο γάλα είναι ίσως το εκλεκτότερο του είδους του, ένα τυρί σκέτο βούτυρο, με εξαιρετικά πλούσια γεύση και ασυναγώνιστη νοστιμιά. Οι ντόπιοι θεωρούν το μανούρι ως βασιλιά των τυριών, δικαίως είναι περήφανοι για το προϊόν τους, και για χάρη του διοργανώνουν τη «Γιορτή του μανουριού» κάθε Αύγουστο. Επειδή το μανούρι αποτελεί ένα σύμβολο, στοιχείο αναφοράς της συλλογικής ταυτότητας της κοινότητας, εντάχθηκε επάξια στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.
