Η Senait ζει κοντά στην πλατεία Κολιάτσου, όπου βρίσκονται πολλά από τα αφρικανικά αλλά και πακιστανικά και ινδικά μπακάλικα της πόλης όπου οι Αφρικανοί βρίσκουν τα απαραίτητα για τις μαγειρικές τους. Μας πήρε μαζί της στη βόλτα της στην αγορά και ανακαλύψαμε προϊόντα που μας ήταν παντελώς άγνωστα.
Στο μικρό μαγαζάκι της κυρίας Herpaye από την Αιθιοπία, σε ένα στενάκι πίσω από την πλατεία Αμερικής, βρίσκεις από πατατάκια Lay’s μέχρι αφρικανικά πήλινα κανατάκια για αιθιοπικό καφέ, αυτά με τον κοίλο πάτο που στερεώνονται μόνο μέσα σε ένα ψάθινο αφρικανικό χωνί. Δίπλα τους, επίσης ψάθινα, πολύχρωμα κωνικά καπάκια σαν του ταζίν, για να σκεπάζεις το φαγητό για προστασία από τα έντομα. Εκεί βρέθηκα για να αναζητήσω κόκκινες φακές παρέα με τη Senait, τη γυναίκα με τις δύο πατρίδες, Αιθιοπία και Ερυθραία, για να μας μαγειρέψει τα φαγητά του τόπου της. Από τα ηχεία του μαγαζιού ακούγεται μια ψαλμωδία σε άγνωστη γλώσσα και μελωδία, και κάπου κοντά καίει ένα αρωματικό στικ – τα πουλάει κι αυτά σε ένα ραφάκι δίπλα από το ταμείο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η Senait από την Ερυθραία μάς μαγείρεψε και μας διηγήθηκε τη ζωή της
Αυθεντικά έθνικ μικρομάγαζα
Βγαίνουμε ξανά στον δρόμο και κατευθυνόμαστε στην οδό Τενέδου, από την επάνω μεριά της πλατείας. Στο μπακάλικο που μπαίνουμε κουμάντο κάνει ο κύριος Rizwan από το Πακιστάν. Ψάχνουμε αφρικανικά λαχανικά και είδη μπακαλικής και, όπως μου εξηγεί η Senait, τα βρίσκει στα πακιστανικά και ινδικά μαγαζιά, καθώς τα αμιγώς αφρικανικά είναι ελάχιστα στην πόλη. Εδώ βρήκαμε νωπές κασάβες και μπανάνες πλαντέινς θεόρατες, άλλες άγουρες και πράσινες, άλλες πιο ώριμες και κιτρινωπές, ανάλογα με το τι θέλεις να μαγειρέψεις: οι άγουρες τηγανίζονται σαν τις πατάτες, οι κίτρινες προορίζονται για γλυκό. Αγοράσαμε δυο λογιών καυτερές πιπεριές, τις μικροσκοπικές πράσινες και τις στρογγυλές κατακόκκινες του Καμερούν, ένα μπουκάλι κόκκινο λάδι φοίνικα, ένα κουτί attiéké (κουσκούς από κασάβα), αλεύρια γιαμ και κασάβας, τζίντζερ γιγάντιου μεγέθους και όχι σαν τα τσουρούτικα που βρίσκουμε στα σούπερ μάρκετ και τα κυβάκια cube, από εταιρεία πολύ γνωστή για τους κύβους μαγειρικής, που είναι ίσως το πλέον αγαπημένο άρτυμα όλης της αφρικανικής ηπείρου: ένα μικροσκοπικό ζάρι από συμπυκνωμένα μπαχαρικά και μυρωδικά, που το τρίβουν με το χέρι και το ρίχνουν κυριολεκτικά παντού, από σάλτσες, πουρέδες και σούπες μέχρι ωμό στις σαλάτες. Χαζεύω το ράφι με τους χουρμάδες. Τα είδη τους κυριολεκτικά δεκάδες, από μικροσκοπικοί μέχρι θηριώδεις, άλλοι νωποί, άλλοι αποξηραμένοι, άλλοι ελαφρώς αποξηραμένοι, άλλοι λίγο περισσότερο αποξηραμένοι, άλλοι γυαλιστεροί, άλλοι θαμποί – η λατρεία για τους χουρμάδες αφορά κυρίως Βορειοαφρικανούς, που τους μαγειρεύουν με αμέτρητους τρόπους.
Φεύγουμε με τη Senait για άλλο μαγαζάκι, πάνω στην Πατησίων αυτή τη φορά, το μικροσκοπικό μπακάλικο του Αbdur, και αναζητάμε κάτι πολύ συγκεκριμένο: ένα σακουλάκι με 100 γραμμάρια ωμούς κόκκους αιθιοπικού καφέ για να ετοιμάσει η Senait το αγαπημένο της ρόφημα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Buna Tetu: Η εμπειρία του αιθιοπικού καφέ
Μέχρι να γυρίσουμε σπίτι της, στην πλατεία Κολιάτσου, μια απόσταση λιγότερη από 10 λεπτά με τα πόδια, είχε χαιρετήσει ένα πλήθος γυναικών – όλες Αφρικανές φίλες της, οι περισσότερες μέλη της Ένωσης Αφρικανών Γυναικών Ελλάδας, μέσω της οποίας άλλωστε γνώρισα και τη Senait.
Με τρεις σακούλες τρόφιμα που μόνο εδώ μπορείς να βρεις, γυρίζουμε σπίτι και ξεκινάμε τα μαγειρέματα. Εκεί συναντάμε τον γείτονά της, έναν νεαρό χημικό μηχανικό και ζωγράφο με το όνομα Promise, που μετά από λίγη συζήτηση μαζί του μας έφερε δύο πιατάκια με ξερά μυρωδικά από την πατρίδα του τη Νιγηρία: το okazy, που θυμίζει ρίγανη και το ρίχνουν ως άρτυμα στα κρεατικά, και το πικρούτσικο uzeza, που το χρησιμοποιούν ως βάση για σούπες. Και τα δύο φερμένα από την πατρίδα του, εδώ δεν υπάρχουν.
Μαγαζιά και μικρομάγαζα με κάθε λογής εξωτική λιχουδιά
Θα ήταν περιττό να δώσουμε μια λίστα με τα καταστήματα της αυθεντικής αφρικανικής κουζίνας στην Αθήνα. Η Κυψέλη, η οδός Φυλής και οι δρόμοι γύρω από τη Βικτώρια και τις πλατείες Αμερικής, Κολιάτσου και Ομονοίας είναι γεμάτες μικρομάγαζα αλλά και μεγάλα καταστήματα, γεμάτα με κάθε λογής εξωτικό φαγώσιμο της Ασίας και της Αφρικής. Τα περισσότερα από αυτά ανήκουν σε Πακιστανούς και τα προϊόντα συνήθως αφορούν τη δική τους και την ινδική κουζίνα, όμως τα περισσότερα από αυτά είναι κοινά με της Αφρικής. Ένα πλήθος νωπών, ξερών και συσκευασμένων υλικών, σπανίως χύμα, περιμένουν τους Ασιάτες και τους Αφρικανούς μετανάστες της Αθήνας που δεν αποχωρίζονται εύκολα τα πιάτα των πατρίδων τους. Είναι ο σύνδεσμος με τα σπίτια και τους συγγενείς που άφησαν πίσω. Σε τούτες τις γειτονιές ζει μια μικρή Αφρική, η Αφρική της Αθήνας. Οι Αφρικανοί εδώ είναι ενδεχομένως η πλειονότητα των κατοίκων, είναι οι ντελιβεράδες του σουβλατζίδικου, είναι οι θαμώνες στα καφέ, είναι οι ταξιτζήδες, οι περιπτεράδες, οι μαγαζάτορες με ρούχα και είδη για το σπίτι, τα γκαρσόνια, οι καθαρίστριες, οι εργάτες στις οικοδομές. Μια ολόκληρη αφρικανική κοινότητα που ζει στην καρδιά της πόλης, εργάζεται, πάει σχολείο, εκκλησιάζεται σε πεντηκοστιανούς ναούς ή σε αυτοσχέδια, ανεπίσημα τζαμιά, σπουδάζει, διοργανώνει φεστιβάλ αφρικανικής κουλτούρας και μαγειρεύει τα φαγητά της πατρίδας με τα προϊόντα από τούτα τα μαγαζάκια.
Εδώ θα έρθουν ακόμη και Αφρικανοί που μένουν μακριά από το κέντρο, για να βρουν τα αλεύρια, τα λαχανικά και τα μπαχαρικά τους. Μόνο εδώ θα βρει κανείς τα πιο αναπάντεχα και εξωτικά από τα προϊόντα της αφρικανικής κουζίνας και θα τα εντοπίσει όχι μόνο στα αμιγώς έθνικ μαγαζιά, αλλά και στο απλό γωνιακό ελληνικό μανάβικο και μίνι μάρκετ. Πάντα, σε κάποιο καφάσι δίπλα στις ντομάτες και στα κολοκυθάκια, θα βρεις πλαντέινς και κασάβες, και σίγουρα δίπλα στο ρύζι και το κριθαράκι θα δεις και κουσκούς ή αλεύρι γιαμ. Οι μαγαζάτορες και οι υπάλληλοι θα σε βοηθήσουν να διαλέξεις, θα σου λύσουν τις απορίες, θα χαρούν να τους ρωτήσεις πώς να ξεφλουδίσεις εύκολα τις μπανάνες πλαντέινς, πόση ώρα να μουλιάσεις το κουσκούς της κασάβας, πόσο καυτερή είναι η πράσινη πιπεριά και πόσα κυβάκια cube θα ρίξεις στην κόκκινη σάλτσα. Και τούτα τα μικρά και μεγάλα μαγαζιά είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος είτε για την πρώτη γνωριμία με τα αφρικανικά μαγειρέματα είτε για την αναζήτηση πιο περίπλοκων και ψαγμένων συνταγών και γαστρονομικών εθίμων της αφρικανικής ηπείρου. Το βέβαιο είναι ότι θα γεμίσεις κάμποσες τσάντες με πράγματα και θα έχεις ξοδέψει λιγότερα από 40 ευρώ. Δεν είναι πάντα πρώτης ποιότητας τούτα τα υλικά. Η Senait αγόρασε με μισή καρδιά ένα τεράστιο φύλλο injera, την αιθιοπική λεπτή πίτα που πάνω της σερβίρονται όλα τα φαγητά, αλλά δήλωσε πως δεν είναι καλής ποιότητας, δεν μπορεί να συγκριθεί με το σπιτικό. Όμως μέσα σε τούτο τον λαβύρινθο στενών δρόμων και πάνω στα ράφια και τα καφάσια των μαγαζιών τους ξεδιπλώνονται οι μυρωδιές και οι γεύσεις μιας ολόκληρης ηπείρου. Μόνο και μόνο γι’ αυτό, αξίζει η έρευνα και η περιπλάνηση.
Lalibela: όπως λέμε «Αιθιοπία»
Μια ενδεικτική λίστα καταστημάτων
– Για μια σχεδόν πλήρη συλλογή νωπών λαχανικών, αρτυμάτων, μπαχαρικών, οσπρίων, αλεύρων και συσκευασμένων τροφίμων, θα επισκεφτούμε τα:
Princeway (Φυλής 242, Αθήνα, Τ/6976-629.455)
Danijery Mini Market (Πάτμου 35, Πλατεία Κολιάτσου, Τ/210-20.29.407)
Pak Asian-Riswan Muhhamad (Τενέδου 3, Πλατεία Αμερικής, Τ/210-86.46.100)
Ulfat, Κονγκολέζικο Παντοπωλείο- Οπωροπωλείο (Σκύρου 21, Κυψέλη, Τ/210-88.39.641)
Uddin Zahir-Παντοπωλείο (Σπάρτης 6, Πλατεία Αμερικής, Τ/6948- 290.677)
– Αναρίθμητα μικρά μπακάλικα και μανάβικα στην Κυψέλη και γύρω από τις πλατείες Κολιάτσου και Αμερικής πωλούν κυρίως καυτερές πιπερίτσες, μπανάνες πλαντέινς αλλά και μεμονωμένα προϊόντα. Ενδεικτικά:
Ghulam Jhafar (Τήνου 53, Κυψέλη, Τ/210-88.39.641)
Singh Narin (Κέας 4, Πλατεία Κολιάτσου, Τ/210- 22.33.134)
Herpaye Mandefro (Σπάρτης 7, Πλατεία Αμερικής – μεταξύ άλλων εδώ θα βρούμε τα κανατάκια για σερβίρισμα αιθιοπικού καφέ) κ.ά.
– Τα γνωστά μπαχαράδικα Aθήνας και Θεσσαλονίκης διαθέτουν όλα τα μπαχαρικά και μείγματα της αφρικανικής κουζίνας. Εντελώς ενδεικτικά αναφέρουμε τα:
Batavia (Γρυπάρη 138, Καλλιθέα, Τ/210-95.31.014, Βασιλέως Γεωργίου Β ́, Γλυφάδα, Τ/210-96.80.968, Φιλολάου 87, Παγκράτι, Τ/213-03.83.722),
Σέσουλα (Μεγ. Αλεξάνδρου 30, Κύμινα, Θεσσ/νίκη, Τ/2310- 270.043) κ.ά.
Σε αυτά θα βρούμε το αιθιοπικό μείγμα μπαχαρικών berberé, που έχει ως βάση τη μικροσκοπική καυτερή πιπεριά bird’s eye και τον κόλιανδρο, αλλά και το σούπερ καυτερό μείγμα piri-piri από πιπερίτσες τσίλι, αλάτι, ξερό σκόρδο, ξερό κρεμμύδι, ξύσμα λεμονιού, ξερή πιπεριά, βασιλικό και ρίγανη. Θα βρούμε επίσης ένα πλήθος από αποξηραμένες καυτερές πιπερίτσες, μεταξύ των οποίων και το bird’s eye.
– Κασάβες και μπανάνες πλαντέινς, σε νωπή μορφή αλλά και άλευρά τους, θα βρούμε και σε αρκετά καλά παντοπωλεία, μανάβικα και σούπερ μάρκετ.
Ενδεικτικά: Αγροτικόν, Θανόπουλος, Salamat κ.ά., σε e-shops (lifetree. gr, e-fresh.gr κ.ά.) και σε αρκετά καταστήματα με βιολογικά προϊόντα.
