Ιμάμ μπαϊλντί: το θρυλικό φαγητό των Ρωμιών της Πόλης με το τουρκικό όνομα

Το ιμάμ μπαϊλντί είναι φαγητό που οι Έλληνες της Πόλης το κατατάσσουν στα γεμιστά-λαδερά. Παρότι έχει τουρκικό όνομα (όπως αρκετά από τα φαγητά που μαγείρευαν οι Ρωμιοί της Πόλης και όλης της Μικράς Ασίας, καθότι η τουρκική ήταν η επίσημη γλώσσα), έχει καταβολές ελληνικές. Ανήκε στην κατηγορία των έντεχνων, εκλεπτυσμένων ρωμαίικων πιάτων, που ενθουσίασε τον τουρκικό πληθυσμό κυρίως γιατί περιείχε ελαιόλαδο. Ο μεγαλύτερος όγκος του τουρκικού πληθυσμού δεν είχε εξοικείωση με το ελαιόλαδο – ήταν ακριβό για να το αγοράσει και, σε μεγάλο βαθμό, άγνωστος ο τρόπος καλλιέργειας της ελιάς στα βάθη της Τουρκίας. Προτιμούσαν λοιπόν το άφθονο βούτυρο που είχαν διαθέσιμο, και με αυτό μαγείρευαν.

Όταν τα λαδερά άρχισαν να σκορπίζουν τις μυρωδιές τους μέσα από τις ελληνικές κουζίνες, ο ενθουσιασμός τους ήταν μεγάλος, και είναι αρκετές οι ανάλογες ιστορίες κάπως υπερβολικών αντιδράσεων. «Όταν μια Ελληνίδα νοικοκυρά ετοίμαζε το λαδερό που σήμερα ονομάζουμε ιμάμ, η γειτονιά πλημμύριζε ευωδιές – όλοι ήξεραν ότι η Τάδε κάτι καλό μαγειρεύει, και βέβαια η Τάδε όλο και κερνούσε τους γείτονες έναν μεζέ από αυτό που έφτιαχνε. Διόλου απίθανο, λοιπόν, ανάμεσά τους να υπήρχε και ένας ιμάμης, που σχεδόν έχασε τις αισθήσεις του από το πρωτόγνωρο μαγείρεμα με λάδι», μας λέει η Πολίτισσα ερευνήτρια και συγγραφέας Σούλα Μπόζη σχολιάζοντας το τουρκικό όνομα της συνταγής που σημαίνει ο ιερωμένος (ιμάμης) λιποθύμησε (μπαϊλντί) όταν δοκίμασε τη νοστιμιά του φαγητού ή έστω όταν μύρισε τη μεθυστική, γλυκιά μυρωδιά του, την ώρα που σιγοψηνόταν με το λάδι του.

Μπόλικο ξερό κρεμμύδι, γενναίο σκόρδο, άφθονο ελαιόλαδο και σιγανό ψήσιμο: αυτά είναι τα μυστικά του θρυλικού πολίτικου λαδερού. Άλλοι βάζουν μαϊντανό, άλλοι βάζουν δυόσμο, άλλοι και τα δύο. Ταιριαστά αμφότερα με τη βασίλισσα μελιτζάνα. Σερβίρουμε με ζυμωτό ψωμί και μια πικάντικη βαρελίσια φέτα ή κάποιο άλλο λευκό τυρί, όπως ανθότυρο, κατίκι, τσαλαφούτι ή νιβατό. Ταιριάζει όμως πολύ ωραία και με λίγο δροσερό γιαούρτι, πρόβειο, με την πέτσα του, ή σακούλας.