Οι Απόκριες δεν είναι μόνο καρναβάλι και ξεφάντωμα, χορός και τραγούδι, κρασί και άκρατη κρεατοφαγία. Όμως αυτές οι γιορτινές εκδηλώσεις διονυσιακού χαρακτήρα είναι οι πιο θορυβώδεις και χαρούμενες, γι΄αυτό και στο μυαλό μας επικρατούν όταν σκεφτόμαστε τις Απόκριες. Άλλωστε έχουν ρίζες βαθιές μέσα στους αιώνες: τον απόηχό τους βρίσκουμε στις αρχαίες γονιμικές τελετές που γίνονταν με σκοπό να «ξυπνήσουν» τη φύση και να προκαλέσουν την καρποφορία και αναγέννησή της. Αυτό που συχνά μας διαφεύγει είναι ότι η Αποκριά είναι και μια περίοδος προετοιμασίας των πιστών πριν την έναρξη της Σαρακοστής. Η προετοιμασία αυτή -που ξεκινά όταν ανοίγει το Τριώδιο, τρεις εβδομάδες πριν από την Καθαρά Δευτέρα- είναι και διατροφική, με συγκεκριμένους μάλιστα κανόνες. Πολύ απλά:
- Την πρώτη εβδομάδα της Αποκριάς -που τελειώνει την Κυριακή του Ασώτου- τρώμε τα πάντα. Η εβδομάδα αυτή λέγεται και Προφωνή γιατί παλιά «προφωνούσαν», διαλαλούσαν δηλαδή ότι ήρθαν επιτέλους οι Απόκριες!
- Τη δεύτερη εβδομάδα, που λέγεται και Κρεατινή ή της Κρεοφάγου επιβάλλεται η κρεατοφαγία με αποκορύφωμα την Τσικνοπέμπτη. Με το που φτάνει όμως η Κυριακή της Αποκριάς, σφυρίζει και η λήξη για την κατανάλωση κρέατος. Ετυμολογικά η λέξη «Απόκρεω» (από + κρεω) σημαίνει την αποχή από το κρέας.
- Τι τρώμε την τρίτη εβδομάδα; Το όνομά της τα μαρτυράει όλα: αποκαλείται εβδομάδα της Τυρινής ή Τυροφάγου. Επιτρέπονται λοιπόν τα γαλακτοκομικά, τα τυριά και τα αυγά. Στις παλιές αγροτικές κοινωνίες οι οποίες τηρούσαν πιο αυστηρά τα έθιμα και τις θρησκευτικές παραδόσεις και όπου δεν υπήρχαν ψυγεία, η εβδομάδα αυτή ήταν η τελευταία ευκαιρία να καταναλώσουν αυτά τα αγαθά που είχαν στο σπίτι τους, πριν έρθει η Καθαρά Δευτέρα και αρχίσει η νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής.
10+1 μακαρονάδες με ελληνικά ζυμαρικά
Μακαρόνια τρώμε καθόλη την περίοδο της Αποκριάς
Κάποιοι πιστεύουν ότι υπάρχει μια στενή σύνδεση ανάμεσα στα μακαρόνια και την αρχαιοελληνική «μακαρία», ένα είδος ζυμωτής, ημίγλυκης ψυχόπιτας που σερβιριζόταν στα νεκρώσιμα δείπνα για να τιμηθεί η μνήμη του αποθανόντος. Σήμερα για τον ίδιο λόγο προσφέρουν ζυμαρικά τα Ψυχοσάββατα.
Στο βιβλίο «Ψωμί και γλυκίσματα των Ελλήνων» του Νίκου και της Μαρίας Ψιλάκη (εκδ. Καρμάνωρ, 2007) καταγράφονται πολλά παραδοσιακά πιάτα με ζυμαρικά σε όλο τον ελλαδικό χώρο. Στη Σάμο για παράδειγμα έφτιαχναν μακαρόνια με μπακαλιάρο, στη Σητεία λαζάνια και σκυφτομακαρούνες ζεματισμένες με βούτυρο και τυρί, στην Κάρπαθο χρυσινοπίτια ή λαζάνια, τα οποία μοίραζαν για τη συγχώρεση των πεθαμένων, στην Κρήτη και τη Ρόδο μαγγίρι ή μαγγούρες (ζυμαρικά με κοίλο σχήμα) κ.ο.κ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Κι όμως, σε κάποια μέρη τη μακαρονάδα την τρώνε γλυκιά!
Φέτος τις Απόκριες, ας ακολουθήσουμε κι εμείς το έθιμο της μακαρονοφαγίας. (άλλο που δεν θέλαμε να βρούμε μια ακόμη δικαιολογία για να φτιάξουμε ζυμαρικά). Δεν χρειάζεται φυσικά να αναζητήσουμε παλιές συνταγές και παραδοσιακά είδη ζυμαρικών (αν και θα άξιζε τον κόπο – κάποιες από τις συνταγές που σας προτείνουμε, γίνονται με τέτοια ελληνικά παραδοσιακά ζυμαρικά και είναι πεντανόστιμες). Παρακάτω, συγκεντρώσαμε 18 ενδιαφέρουσες συνταγές με διάφορα είδη σάλτσας: με κρέας και αλλαντικά για τις πρώτες δύο εβδομάδες της Αποκριάς ή μόνο με τυριά και λαχανικά για την τρίτη και τελευταία εβδομάδα. Καλά μαγειρέματα!
