Ποια είδη κοτόπουλου βρίσκουμε στην αγορά;
Τα ελληνικά κοτόπουλα -που κατά γενική ομολογία θεωρούνται εξαιρετικής ποιότητας- χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τα συμβατικής εκτροφής (με τις υποκατηγορίες τους, που περιλαμβάνουν και τα ελευθέρας βοσκής) και τα βιολογικά. Και οι δύο κατηγορίες έχουν στόχο την πάχυνση του κοτόπουλου, καθεμία με διαφορετικές τεχνικές που ορίζονται από τη νομοθεσία.
Ποιες οι διαφορές τους;
Η διατροφή
Σε μια συμβατική πτηνοτροφική μονάδα το σιτηρέσιο συνήθως περιλαμβάνει δημητριακά (στα οποία ενδέχεται να συγκαταλέγονται και γενετικά τροποποιημένα καλαμπόκι και σόγια) και άλλα φυτικά προϊόντα (που μπορεί να έχουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων), ενώ από ζωικής προέλευσης τροφές επιτρέπονται -επισήμως τουλάχιστον- μόνο ιχθυάλευρα (άλλα ζωικά άλευρα απαγορεύονται), στα οποία συχνά οφείλεται η ελαφρώς δυσάρεστη μυρωδιά κάποιων συμβατικών κοτόπουλων. Ασφαλώς, κάθε πτηνοτροφική μονάδα μπορεί να επιλέξει τι επιπλέον τροφές, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, βιταμίνες και αμινοξέα θα χορηγήσει στα κοτόπουλά της, προκειμένου να επιτύχει καλύτερη πάχυνση και άρα μεγιστοποίηση της παραγωγής. Κάποια τραγικά φαινόμενα κανιβαλισμού που έχουν παρατηρηθεί ανάμεσα στα πτηνά σε κάποιες μονάδες οφείλονται ακριβώς στην έλλειψη βιταμινών και ιχνοστοιχείων από τη διατροφή τους. Στον αντίποδα, τα βιολογικά κοτόπουλα τρέφονται αποκλειστικά με φυτικής προέλευσης πιστοποιημένες βιολογικές ζωοτροφές, που είναι καθαρές από φυτοφάρμακα και όχι γενετικά τροποποιημένες.
Οι συνθήκες διαβίωσης
Στη συμβατική μαζική εκτροφή τα κοτόπουλα περιορίζονται σε κλειστούς χώρους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, δηλαδή εντός κλειστών ορνιθώνων, εκτός αν πρόκειται για ελευθέρας βοσκής, οπότε επιβάλλεται να βοσκήσουν για ένα μίνιμουμ διάστημα σε ανοιχτούς χώρους. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, όμως, έχει παρατηρηθεί ότι τα πουλερικά που έχουν συνηθίσει το πρώτο διάστημα της ζωής τους να μένουν σε κλειστού τύπου θαλάμους δεν καταφέρνουν να βοσκήσουν εκτός. Από την άλλη, τα βιολογικά κοτόπουλα μεγαλώνουν αποκλειστικά και υποχρεωτικά σε υπαίθριο χώρο και ο χώρος που αντιστοιχεί σε κάθε πτηνό είναι μεγαλύτερος από κάθε άλλο είδος εκτροφής. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς το… στρίμωγμα στους ορνιθώνες κάνει τα κοτόπουλα πιο επιρρεπή σε ασθένειες και μολύνσεις, με αποτέλεσμα να τους χορηγούνται αντιβιοτικά ακόμη και προληπτικά, κάτι που δεν συμβαίνει (και δεν επιτρέπεται) στη βιολογική εκτροφή.
Η ράτσα
Αυτή επηρεάζει το ρυθμό ανάπτυξης του πτηνού. Υπάρχουν λ.χ. ράτσες μακράς ανάπτυξης, όπου τα πουλερικά αναπτύσσουν πιο μεγάλα και χοντρά κόκαλα και το κρέας αργεί να αναπτυχθεί. Τέτοιες ράτσες προτιμώνται στη βιολογική και στην ελεύθερη εκτροφή. Αντιθέτως, στη συμβατική μαζική εκτροφή προτιμώνται συνήθως ράτσες που αναπτύσσονται γρήγορα, προκειμένου να επιταχύνεται ο χρόνος σφαγής και τα κοτόπουλα να βγαίνουν πιο γρήγορα στην αγορά.
Η ηλικία σφαγής
Η ράτσα και η διατροφή επηρεάζουν το ρυθμό ανάπτυξης του πτηνού άρα και τo χρόνο σφαγής του. Στην εκτροφή σε κλειστούς πτηνοθαλάμους δεν υπάρχει όριο κατώτερης ηλικίας σφαγής και έτσι αυτή γίνεται στις 38 – 40 ημέρες περίπου από τη γέννησή τους. Στα ελεύθερης βοσκής, η ηλικία που σφάζεται το κοτόπουλο σταδιακά αυξάνει από μερικές ημέρες έως λίγες εβδομάδες, κάποιες φορές ξεπερνώντας τους 2,5 μήνες ή και πολύ παραπάνω, ανάλογα με τον παραγωγό. Ωστόσο, η πλέον αβίαστη ανάπτυξη γίνεται στα βιολογικής εκτροφής κοτόπουλα, στα οποία η κατώτατη ηλικία σφαγής έχει οριστεί στις 81 ημέρες, επιτρέποντας στον παραγωγό να παρατείνει ακόμη περισσότερο τη σφαγή προκειμένου να βελτιώσει τη γεύση του κρέατος.
Πώς αλλιώς βαφτίζουν οι εταιρείες τα κοτόπουλα;
Χωριάτικα ή αλανιάρικα
Μικρές (και μάλλον ασήμαντες) διαφοροποιήσεις στην έκταση που αναλογεί στο κάθε κοτόπουλο μέσα και έξω από το θάλαμο και στη διατροφή του καθορίζουν και μια σειρά από ονομασίες όπως «χωριάτικο», «αλανιάρικο» ή «παραδοσιακό». Οι όροι αυτοί χρησιμοποιούνται από τις εταιρείες με μάλλον ελευθεριάζοντα χαρακτήρα και για εμπορικούς σκοπούς και ενδέχεται να απέχουν από την κυριολεκτική σημασία των λέξεων. Πάντως σίγουρα το περιεχόμενό τους δεν ορίζεται από τη νομοθεσία.
Ορεινά
Το υψόμετρο από μόνο του δεν παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ενός ζώου, αν δεν συνδυαστεί με το κατάλληλο κλίμα. Ο όρος «ορεινά κοτόπουλα» αναφέρεται κυρίως στα κοτόπουλα που προέρχονται από περιοχές της Ηπείρου (κυρίως Ιωάννινα και ‘Αρτα), αν και ορεινής εκτροφής κοτόπουλα υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα. Οι μονάδες εκτροφής βρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 700 μ., αλλά σε κλίμα ξηρό και -το βασικότερο- με εκτεταμένη ηλιοφάνεια (προσήλιες περιοχές). Οι ποικιλίες των φυτών εκεί και ο βουνίσιος αέρας φαίνεται ότι ευνοούν την ανάπτυξη νόστιμων κοτόπουλων.
Εμπλουτισμένα
Κατά καιρούς βλέπουμε στην αγορά κοτόπουλα με διάφορους άλλους χαρακτηρισμούς, π.χ. «εμπλουτισμένα», «κοτόπουλα που τρέφονται με ελαιόλαδο, ρίγανη» κ.λπ. Αυτά ανήκουν στην κατηγορία των βιοενεργών τροφίμων. Στη διατροφή τους προστίθενται υπολείμματα ελαιοτριβείων ή αρωματικά φυτά, όπως ρίγανη, δεντρολίβανο κ.ά., που εκτός από γεύση και νοστιμιά προσδίδουν στο κρέας πολυφαινόλες (ισχυρά αντιοξειδωτικά που προστατεύουν τα αγγεία και την καρδιά από καρδιοπάθειες). Μετά από πειράματα που έχουν γίνει παρατηρήθηκε ότι οι νεοσσοί που ταΐζονταν με πολυφαινόλες ήταν πιο υγιείς και δεν χρειάζονταν τόσο συχνά φάρμακα. Επίσης οι πολυφαινόλες περνούσαν στο αίμα και στους ιστούς του πτηνού, με αποτέλεσμα το κρέας του να είναι ανώτερο ποιοτικά, προσφέροντας στον καταναλωτή καλής ποιότητας πρωτεΐνες και αντιοξειδωτικά.
Συσκευασμένο ή χύμα;
Σε γενικές γραµµές, προτιµάµε συσκευασµένο κοτόπουλο από επώνυμες εταιρείες, πρώτον γιατί η συσκευασία προστατεύει το κοτόπουλο κατά τη µεταφορά και τη συντήρησή του στα ψυγεία από τυχόν επιµολύνσεις και δεύτερον γιατί οι μεγάλες εταιρείες είναι πιο εύκολο να ελεγχθούν αν τηρούν τους κανόνες για την ασφάλεια και την υγιεινή των προϊόντων τους. Νωπό κοτόπουλο χύµα αγοράζουµε µόνο από κρεοπώλη της απόλυτης εµπιστοσύνης µας, που γνωρίζουμε ότι έχει σωστούς προμηθευτές και τηρεί τις αναγκαίες συνθήκες συντήρησης και αποθήκευσης.
