Στα τραπέζια της Ελένης Ροδά έχει φάει κόσμος και ντουνιάς

Θεατρικά τα πρώτα βήματά της υπό τη σκέπη του τρανού Δημήτρη Ροντήρη, με πολύχρονες περιοδείες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης: από τη Σοβιετική Ένωση μέχρι τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Στη συνέχεια συναντήθηκε και συμπορεύτηκε με τους θεούς του τραγουδιού, τον Μίκη, τον Λοΐζο, τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, αλλά και τον Μάρκο, τον Ζαμπέτα, τον Μπιθικώτση και άλλους προικισμένους.

Στη διασκέδαση έγραψε ιστορία, ενώ και στο σινεμά άφησε χνάρια. Και ως γυναίκα δεν πέρασε ποτέ απαρατήρητη. Ίσα ίσα. Πάντοτε είχε τον τρόπο να κάνει τη διαφορά η Ροδά. Είτε στα πιο λαμπερά μαγαζιά είτε και στα «σκυλάδικα».

Βουρκωμένη Δευτέρα, Το ανθρωπάκι, Η δουλειά κάνει τους άντρες (Το πλαστό το πασαπόρτι), η φωνή της Ευδοκίας και όχι μόνο. Μισός αιώνας και βάλε η διαδρομή της στην τέχνη, με έντονα και ξεχωριστά σημάδια. Θα μπορούσε να ’χε «γράψει» κι άλλα πολλά και ίσως πιο δαφνοστεφανωμένα, αλλά μάλλον δεν θα ήταν ο εαυτός της.

Ποτέ δεν είχε τακτικές και δεύτερες σκέψεις. Πάντα ακολουθούσε ενστικτωδώς τον δρόμο της καρδιάς. Είναι γεμάτος άνθρωπος, καλοσυνάτος, δοτικός, γενναιόδωρος, ευφυής, με μεστή αίσθηση του χιούμορ και του αυτοσαρκασμού, γι’ αυτό και απολαυστική οικοδέσποινα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΣοφία Σπανουδάκη, μια οικοδέσποινα που σκηνοθετεί μαγικά τραπέζια

«Αυτό είναι το στοιχείο που πρέπει να έχει κάθε καλή οικοδέσποινα. Αγάπη για τον συνάνθρωπο, τον συνεργάτη, τον φίλο, τον ξένο.».

«Στο τραπέζι αυτό που θα γευματίσουμε σήμερα, έχουν κάτσει και έχουν φάει κόσμος και ντουνιάς. Μόνο που οι περισσότεροι πλέον δεν είναι ανάμεσά μας». Μελαγχολεί, αλλά με γνώριμο «νεύρο» διώχνει τα σύννεφα του χρόνου και συνεχίζει: «Μόνιμος καλεσμένος ο Γιώργος Φούντας με τη γυναίκα του, Χρυσούλα Ζώκα. Τακτικότατος ο Τόλης Βοσκόπουλος, ο Σταμάτης Κόκοτας, ο Νίκος Κούνδουρος, ο Τάκης Κανελλόπουλος, η κουμπάρα μου Ρένα Κουμιώτη, η Πίτσα Παπαδοπούλου, η Άννα Φόνσου, η Λιζέτα Νικολάου, ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Μαίρη Βιδάλη, η Σοφία Βούλτεψη, ο Θόδωρος Βαρδινογιάννης – που πρώτα στέλναμε φαγητό στη συνοδεία του που τον περίμενε έξω από το σπίτι και έπειτα σέρβιρα εκείνον– και άλλοι που αυτή τη στιγμή δεν μου ’ρχονται στον νου». Με αυτά τα λόγια μας υποδέχθηκε η Ελένη Ροδά στο σπίτι της στην Άνω Γλυφάδα.

Έχει προσκαλέσει τις φίλες της ετοιμάζοντας ένα ακόμη τραπέζι, από αυτά για τα οποία φημίζεται. Είχα τη χαρά να γευτώ και στο παρελθόν τη φιλοξενία της.

Γιατί όμως είναι ονομαστή οικοδέσποινα;

«Μ’ αρέσει να υποδέχομαι ανθρώπους που νοιάζομαι και εκτιμώ. Να τους μαγειρεύω, να τους φροντίζω, να τους περιποιούμαι. Να σμίγουμε, να μιλάμε γι’ αυτά που μας ενώνουν αλλά και γι’ αυτά που μας χωρίζουν. Να κάνουμε την ψυχανάλυσή μας γύρω από ένα τραπέζι με καλή παρέα. Να επικοινωνούμε, να μοιραζόμαστε σκέψεις και στιγμές. Να θυμόμαστε και να αναπολούμε αγαπημένους. Το φαγητό είναι η αφορμή για να δείξουμε το πόσο θέλουμε, αλλά και έχουμε ανάγκη ο ένας τον άλλο. Αυτό είναι και το στοιχείο που πρέπει να έχει κάθε καλή οικοδέσποινα. Αγάπη για τον συνάνθρωπο, τον συνεργάτη, τον φίλο, τον ξένο. Και βέβαια όλα αυτά τα συναισθήματα περνούν και στον τρόπο που ετοιμάζεις το φαγητό».«Η Ελένη μαγειρεύει για ανθρώπους που περνάνε δύσκολα», σημειώνει η Βάσια Κοτσώνη, «και στον κορωνοϊό, και τώρα», προσθέτει η αδελφή της. «Επίσης φροντίζει τα αδέσποτα γατάκια», συμπληρώνει η Χαρά Βεντούρη.

Το τραπέζι στρώνεται με τη βοήθεια της Άντας, «κολλητής» της Ροδά, καθώς και της Μαρίας Ντίντα, που μας εξηγεί τις «πρακτικές» μεθόδους της οικοδέσποινας: «Της δίνεις μια συνταγή κι εκείνη τη διαμορφώνει με τον δικό της τρόπο, βάζει τον προσωπικό της χαρακτήρα».

Στην παρέα μας και ο Δημήτρης, βετεράνος κιθαρωδός, μέλος του γκρουπ Los Paraguayos, που περιόδευε σε Ελλάδα και εξωτερικό, ο οποίος παρασύρει την οικοδέσποινα σε χορούς και ερμηνείες: «Bésame Mucho, το πιο ωραίο τραγούδι του κόσμου», αναφωνεί εκείνη.

Όλα τα πιάτα βγαίνουν μαζί στο τραπέζι: παντζαροσαλάτα, σαλάτα λαχανικών ανάμεικτη με ντοματίνια, ντολμαδάκια, λαχανοντολμάδες, τυρόπιτα στριφτή, κανελόνια με τυριά και σπανάκι, μοσχαράκι κοκκινιστό με πιλάφι. «Δοκιμάστε την τυρόπιτα», προτείνει η Ροδά. «Έχω ανοίξει φύλλο με τα χεράκια μου». Πράγματι, είναι πεντανόστιμη. Η οικοδέσποινα ανατρέχει στις μνήμες της.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΘεία Σέτη: μια οικοδέσποινα από την Κηφισιά, τα απίστευτα τραπέζια της και οι γεύσεις μιας άλλης εποχής

«Πολλά πιάτα είναι συνδεδεμένα με κοντινά μου πρόσωπα. Η μητέρα μου ήταν δασκάλα στα χωριά της Καρδίτσας. Εκεί γεννήθηκα και μεγάλωσα, τουλάχιστον μέχρι τη σχολική μου ηλικία. Ο πατέρας μου ήταν αντάρτης και μετά αυτοεξόριστος, κρυβόταν μέχρι να καταλαγιάσουν κάπως τα πάθη. Η μάνα μου, λοιπόν, δεν ήταν σπουδαία μαγείρισσα, γιατί δεν προλάβαινε και να μαγειρεύει. Στα χωριά πήγαινε με το γαϊδουράκι. Ώρες χρειάζονταν για να μεταβεί από το ένα στο άλλο. Έκανε όμως πολύ καλές πίτες. Ήταν, βλέπετε, φαγητό χορταστικό που μπορούσε να διατηρηθεί. Από εκείνη πήρα τα μυστικά. Οι πίτες είναι από τα δυνατά μου χαρτιά στη μαγειρική. Χορτόπιτες, με τυρί και χωρίς, και σπεσιαλιτέ μου αυτή με τις τσουκνίδες. Το πίσω μέρος του κήπου μου είναι σκόπιμα απεριποίητο, ειδικά τον χειμώνα, για να έχω την πρώτη ύλη».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣFloris Costalas: H θρυλική οικοδέσποινα που κατέκτησε τη Νέα ΥόρκηΤο ένα έδεσμα διαδέχεται το άλλο στα πιάτα που γεμίζουν και ξαναγεμίζουν, και η Ελένη Ροδά συνεχίζει το σεργιάνι της στο χθες: «Μεγάλωσα στη Λάρισα. Ήρθα στην Αθήνα, επισήμως για να σπουδάσω φιλολογία, στην ουσία για να γίνω ηθοποιός. Τα πρώτα μου γερά βήματα έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του ’60 με το Πειραϊκό Θέατρο του Δημήτρη Ροντήρη. Για μία πενταετία περιοδεύσαμε σε Ευρώπη, Ασία, Αμερική, Βόρεια και Νότια, παρουσιάζοντας αρχαίο δράμα. Άνοιξε το μυαλό μου. Γνώρισα μέρη και προσωπικότητες: από τον Σινάτρα και τον Καζάν μέχρι τον Μαστρογιάνι, την Ουλάνοβα και τον Τσερκάσοφ. Μόνο στη Γερμανία δώσαμε 32 παραστάσεις. Θυμάμαι τις πατατοσαλάτες που στην αρχή τρώγαμε και δεν καταλαβαίναμε τι τρώγαμε. Στην Ιταλία κόλλησα με την καρμπονάρα. Ακόμα και σήμερα είναι η αγαπημένη μου μακαρονάδα. Η αυθεντική όμως συνταγή, χωρίς κρέμες γάλακτος και άλλα πειράγματα. Δεν με θάμπωναν τα τραπέζια που παντού μας έκαναν.  Ήμουν και είμαι λιτή, παρότι στα τραπεζώματα που κάνω, ως Ελληνίδα, υπερβάλλω κι εγώ σε ποσότητες και ποικιλία. Εκείνο που έχει προτεραιότητα για μένα είναι η καλή συντροφιά, η ωφέλιμη συζήτηση, το ντελικάτο αστείο. Δεν μου αρέσουν τα μεταχειρισμένα λόγια».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΜάρω Πρεβελάκη: Η οικοδέσποινα που τάισε φάβα 30 πρέσβειςΤη ρωτάω γιατί άφησε τη θεατρική στρωμένη και αξιόλογη πορεία για το τραγούδι. Η απάντησή της είναι αφοπλιστική: «Δεν ήξερα ούτε και ξέρω καλά καλά ακόμη και σήμερα να τραγουδάω. Πάντως τρώγοντας πήρα την απόφαση. Παίζαμε το έργο Οκτώ γυναίκες κατηγορούνται στη Θεσσαλονίκη. Μου λέει η Κατερίνα Γώγου: “Το βράδυ μάς έχει καλέσει ο Μίκης σε μια ταβέρνα”. Καθόμουν δίπλα εγώ στον Θεοδωράκη, από την άλλη μεριά η Κατερίνα, του κόμματος διάφοροι φίλοι, και αρχίζουν και τραγουδάνε οι άλλοι, τραγουδούσα κι εγώ. Και μου λέει ο Μίκης: “Ελένη, μ’ ενδιαφέρει η φωνή σου. Εγώ έχω τη Φαραντούρη, αλλά θέλω και μια λαϊκή τραγουδίστρια. Όταν έρθεις στην Αθήνα, να ’ρθεις να με βρεις”. Κι έτσι πήρα μέρος στις συναυλίες του στο γήπεδο του ΠΑΟΚ και μετά στης ΑΕΚ. Γνώρισα τον Μπιθικώτση, τον Τάσο Σχορέλη, που είχε την μπουάτ “Ροδόσταμο”, και βρέθηκα να τραγουδάω με τον Μάρκο, τον Παπαϊωάννου, τον Τσιτσάνη. Ο Τάκης Λαμπρόπουλος, ο άρχων της Κολούμπια, με προόριζε για πιο έντεχνες στράτες –μέχρι Μούτση και Γκάτσο τραγούδησα, αλλά εμένα η καρδιά μου χτυπούσε αλλού. Πού; Στα τραγούδια που βάζαν στα γραμμόφωνα στη Λάρισα και τρώγαν και πίναν στα καφενεία και στις ταβέρνες οι φαντάροι απ’ το στρατόπεδο, αλλά και ο λαϊκός κόσμος».

«Μόνο στη Γερμανία δώσαμε 32 παραστάσεις. Θυμάμαι τις πατατοσαλάτες που στην αρχή τρώγαμε και δεν καταλαβαίναμε τι τρώγαμε. Στην Ιταλία κόλλησα με την καρμπονάρα. Ακόμα και σήμερα είναι η αγαπημένη μου μακαρονάδα. Η αυθεντική όμως συνταγή, χωρίς κρέμες γάλακτος και άλλα πειράγματα».

Τη διακόπτω και της υπογραμμίζω πως οι μεγάλες στιγμές της είναι με τον Ζαμπέτα. «Με τον Γιώργο είχαμε οικογενειακή σχέση. Τον αγαπούσα σαν άνθρωπο δικό μου, όχι σαν τον συνάδελφό μου. Είχε πολύ χιούμορ, δηλαδή ήταν απρόβλεπτος. Τι να σου πω… Είμαστε στην κινέζικη πρεσβεία και λέω “Στα Τρίκαλα στα δυο στενά”. Σηκώνεται ο πρέσβης, τον βάζω να χορέψει και ο Ζαμπέτας να φωνάζει: “Χορεύει ο Τζούνι ματζούνι”. Άλλο είπε, αλλά δεν… λέγεται. Διάφορα τέτοια. Ο Ωνάσης, όταν ερχόταν, πήγαινα εγώ και του τραγουδούσα στο αυτί “όμως τι φταίει αν γεννήθηκε φτωχός” και ο Ζαμπέτας να ρίχνει στο μικρόφωνο “γεια σου, Τέλη, μπατίρη”. Έπεφτε το μαγαζί…»

Στο τραπέζι όλοι γελάμε, αλλά η Ροδά μαγκώνεται. Τα μάτια της τα εκφραστικά υγραίνονται. Σφίγγει τα χείλη και συνεχίζει: «Έφυγε καταπικραμένος ο Ζαμπέτας. Δύο μέρες πριν πεθάνει, στο “Σωτηρία”, μου χάιδευε τα χέρια με τόση τρυφερότητα όσο ποτέ άλλοτε. Και μετά μου λέει: “Σε παρακαλώ, έχω πεθυμήσει αγκινάρες, φτιάξε μου”. Τις έκανα αλά πολίτα, με μπόλικο καροτάκι, πατατούλα και μυρωδικά. Πάω την άλλη μέρα να αγοράσω, αλλά δεν έβρισκα φρέσκες και όπως τις ήθελα. Την επόμενη μέρα ενώ τις καθάριζα, με καλεί στο τηλέφωνο ο Κώστας Βενετσάνος: “Ξέρεις, πέθανε ο δάσκαλος”. Τα αγκάθια τους λες και μου τρυπήσαν όλα μαζί την καρδιά. Δεν τις μαγείρεψα ξανά από τότε».

Έχουμε φάει, έχουμε πιει και περνάμε στο γλυκό. Καρυδόπιτα με παγωτό καϊμάκι.

Είναι ωραία η ατμόσφαιρα στο σπίτι της πρώην κυρίας Λευτεριώτη και Καραντάνη. Ένας χώρος πλημμυρισμένος από πίνακες ξεχωριστών ζωγράφων, αντικείμενα τέχνης, φωτογραφίες, αυτόγραφα, αναμνήσεις. Με τον δεύτερο σύζυγό της έχει αποκτήσει τον γιο της Κωνσταντίνο, τον οποίο, όπως δηλώνουν οι φίλες της αλλά και έχω διαπιστώσει και ο ίδιος, λατρεύει.

Η Ροδά κάποια στιγμή πέρασε και στην εστίαση: «Οκτώ χρόνια είχα “Το κρεοπωλείο” στο Παλαιό Φάληρο. Ένα ταπεινό μαγαζί που έγινε στέκι καλλιτεχνών και διανοουμένων. Μετά αλλάξαμε γειτονιά και μενού, το κάναμε πιο πλούσιο, πήγαμε βλέπεις στον Φλοίσβο, άλλα έξι χρόνια εκεί. Κουράστηκα όμως. Άλλωστε δεν το λειτουργούσα για τα χρήματα και μόνο. Κι εκεί το φαγητό, παρότι εξαιρετικό, ήταν η αφορμή που λέγαμε».

«Το φαγητό είναι η αφορμή για να δείξουμε το πόσο θέλουμε αλλά και έχουμε ανάγκη ο ένας τον άλλο».

Η Ελένη Ροδά παραμένει αειθαλής, γοητευτική και δημιουργική. Συνεχίζει να κάνει συναυλίες και παραστάσεις. Τα τελευταία χρόνια ο «Μαγεμένος Αυλός» έχει γίνει στέκι της.

Κλείνοντας τη γλυκιά βραδιά, μας χαρίζει μερικά ακόμη πολύτιμα σταλάγματα από τη «γεμάτη» πορεία της. Διαλέγω τη συμμετοχή της στην Ευδοκία. Ίσως γιατί ο τρόπος που «έπαιξε» χαρακτηρίζει τη στράτα της. Χωρίς να φαίνεται, δίνει φωνή και ψυχή στην ομότιτλη ταινία: «Η πρωταγωνίστρια Μαρία Βασιλείου ήταν από την Κύπρο. Μεγάλωσε στην Αγγλία και είχε μια προφορά κυπριο-εγγλέζικη. Ο Δαμιανός ήθελε να βρει μια φωνή για να την ντουμπλάρει. Περάσανε πάρα πολλοί ηθοποιοί. Δεν ήταν ευχαριστημένος. Και μου λέει ο Λοΐζος, του οποίου είχα πει το Πασαπόρτι σε στίχους του Λευτέρη, στην ταινία Τρούμπα ’67 του Γρηγορίου: “Έρχεσαι να κάνουμε μια προβούλα, έτσι κι έτσι. Θα βλέπεις εκεί, πάρε και το κείμενο, θα διαβάζεις, εντάξει; Πάμε, λοιπόν. Τάκα-τάκα-τάκα, σε δύο ώρες είχε τελειώσει. Δεν κατάλαβα ότι έκανα κάτι ξεχωριστό».

Δείτε εδώ τις συνταγές που ετοίμασε η Ελένη Ροδά: