Σίφνος: 10+1 στάσεις που θα νοστιμίσουν τις διακοπές μας | ΕΞΟΔΟΣ

Η Σίφνος έχει φανατικούς θαυμαστές και ορκισμένους οπαδούς που απολαμβάνουν τις διακοπές τους με βόλτες και βουτιές στις όμορφες παραλίες της. Εμείς εκτός από το να μπαινοβγαίνουμε στα κρυστάλλινα νερά στο Βαθύ, στα Βρουλίδια, στο Γλυφό, στον Φάρο, στον Πλατύ Γυαλό, στη Χερρόνησο και στις άλλες παραλίες, βάζουμε πλώρη για νόστιμες γαστρονομικές περιπέτειες στα ταβερνάκια και στα καλά εστιατόρια. Φεύγοντας από το νησί θα κουβαλήσουμε και ωραία σουβενίρ έργα τέχνης και απόλαυσης.

Ρεβύθια κι αμυγδαλωτά signature

Πρώτη και απαρέγκλιτη στάση, κάθε μα κάθε φορά, στον Αρτεμώνα για τα αμυγδαλωτά του Θεοδώρου. Συνώνυμη με τα αμυγδαλωτά του είναι η Σίφνος, ύστερα από τόσες δεκαετίες λειτουργίας καθώς πρόκειται για ένα αιωνόβιο ζαχαροπλαστείο. Η οικογένεια Θεοδώρου που καταφέρνει και το βαστάει χρόνια τώρα, πλάθει την αμυγδαλόπαστα σε ένα παστρικό, παραδοσιακό σαλονάκι κυκλαδίτικο. Φουλ ινσταγκραμικός, ο πανέμορφος χώρος που διατηρεί την πατίνα του είναι σχεδόν το ίδιο πολυφωτογραφημένος με τα τρυφερά αμυγδαλωτά που φτιάχνει η ίδια οικογένεια από τη δεκαετία του ’30. Η προτροπή είναι να παραγγείλετε μια απ’ όλα, καθώς βγάζουν αμυγδαλωτά σε τρεις βερσιόν που αξίζουν μια οριζόντια γευσιγνωσία, όχι τίποτα άλλο αλλά για να διαπιστώσετε ποιa είναι τα καλύτερα ή τα πιο αγαπημένα σας… Φτιάχνουν λοιπόν αμυγδαλωτά κατσαρόλας, αμυγδαλωτά φούρνου δυo λογιών, με το φλούδι τους και χωρίς, και επίσης ζυμώνουν εξαιρετικούς κουραμπιέδες χωρίς άχνη ζάχαρη, γεμισμένους με πολλά αμύγδαλα. Κάνουν και υποβρύχιο τριαντάφυλλο, παστέλια με σιφνέικο μέλι, και απίθανα μπουρέκια γεμιστά με αμύγδαλο.

Πολύ κοντά στον Αρτεμώνα, βρίσκεται το βιολογικό, επισκέψιμο αγρόκτημα Ναρλή Sifnos Farm στο Κάτω Πετάλι. Από εκεί θα εφοδιαστείτε με τα διάσημα σιφνέικα μικρόσπερμα ρεβύθια, κι αναλόγως διαθεσιμότητας με τη δικής τους παραγωγής μυζήθρα, ντομάτες, κολοκυθάκια, κρεμμύδια λευκά και κόκκινα και κάτι μελιτζάνες μέλι. Πρόκειται για ένα ολιστικό αγρόκτημα όπου εφαρμόζουν άνυδρη καλλιέργεια κι επιμένουν να φυτεύουν και να καλλιεργούν τοπικές ποικιλίες της Σίφνου. Ν.Μ.

Κτήμα Ναρλή Sifnos Farm, Κάτω Πετάλι, Τ/22840-31.192
Ζαχαροπλαστική Θεοδώρου, Αρτεμώνας, Τ/22840-31.370

Από έναν δύσκολο δρόμο φτάνεις στην ταβέρνα Βρουλίδια

Πήραμε φανταστικό χταπόδι λιαστό και ψητό ίσα ίσα στη σχάρα και γαριδομακαρονάδα εντελώς μαμαδίσια.

Για να κατέβεις στα Βρουλίδια είναι μια μεγάλη απόφαση, αλλά αξίζει να την πάρεις. Ο δυσκολότερος χωματόδρομος του νησιού δίνει πρόσβαση σε αυτή την παραλία με το χοντρό βότσαλο όπου δεν ευχαριστιέσαι μεν την ηλιοθεραπεία, αλλά απολαμβάνεις και με το παραπάνω το μπάνιο σε κρυστάλλινα νερά. Εδώ έχει δύο ταβερνούλες, η μια εκ των οποίων ήταν κλειστή όταν ήρθαμε, αλλά τη συνοδεύει φήμη καλή. Μετά τις βουτιές καθίσαμε στην άλλη, την ομώνυμη ταβέρνα, πρώην αγγειοπλαστείο και σύρμα για τη βάρκα του παππού της οικογένειας. Πήραμε φανταστικό χταπόδι λιαστό και ψητό ίσα ίσα στη σχάρα, βλίτα κι αρμύρα στο ίδιο πιάτο, καππαροσαλάτα γιαχνί, κολοκυθάκια λεπτοκομμένα σαν τσιπς τραγανά, μανούρα τηγανητή, ρεβυθοκεφτέδες και γαριδομακαρονάδα μαγειρεμένη καθόλου αλ ντέντε και εντελώς μαμαδίσια, φάγαμε χανάκια και μπαρμπουνάκια τηγανητά, κι ήπιαμε και τα ούζα μας. Τη φουλ σεζόν έχουν και μαστέλο, ρεβυθάδα και κατσικάκι λεμονάτο ή κοκκινιστό. Το σουρεάλ της ελληνικής ταβέρνας φτάνει μέχρι εδώ κάτω, στην άκρη του θεού, όπου για τελείωμα έχει όχι μόνο μπακλαβά αλλά και σοκομπανάνα, και έχει και καρπουζάκι στρέιτ αλλά δεν του λείπει και το πεπόνι με προσούτο. Απολαύσαμε την ηρεμία και τη δροσιά λίγο πριν βουτήξουμε πάλι κάτω από το λιοπύρι για τη δύσκολη ανάβαση στον κακοτράχαλο δρόμο. Ν.Μ.

Βρουλίδια, Τ/22840-80.345

Στην ταβέρνα Αμμουδιά στη Χερρόνησο τρως με τα πόδια στην άμμο

Αρνάκι μαστέλο σκέτο λουκούμι και μελιτζάνες ιμάμ μελωμένες.

Εδώ θα ερχόμουν ξανά και μόνο για τους πρασινωπούς ρεβυθοκεφτέδες τους που τρώγονται καυτοί και τραγανοί με τα πόδια στην άμμο. Με το μαγιό ακόμα να στάζει, ξελιγωμένες καθίσαμε σε ένα από τα τραπεζάκια που ισορροπούσαν μπροστά στη θάλασσα κάτω από τα αρμυρίκια, παραγγείλαμε βλίτα, χωριάτικη με ντόπιο τυρί, μελιτζάνες ιμάμ μελωμένες και αρνάκι μαστέλο λουκούμι με καταπληκτικά τραγανές και ροδοκόκκινες τηγανητές πατάτες που έκαναν μπλουμ στα ζουμιά του κρέατος. Ήπιαμε ούζο, και αν δεν είχαμε φάει του σκασμού θα ρίχναμε άλλη μια βουτιά στα δροσερά νερά της Χερρονήσου. Ν.Μ.

Χερρόνησος, Τ/22840-33.118

Pelicanos: από τις νεότερες αφίξεις στον γαστρονομικό χάρτη του νησιού

Ο Pelicanos είναι μια κυκλαδίτικη μπρασερί.

Κυκλαδίτικη μπρασερί και μενού δια χειρός Γιώργου Σαμοΐλη. Αυτός είναι ο Pelicanos που απλώνει τραπεζάκια στρωμένα με λινά τραπεζομάντιλα, σε ένα ρομαντικό ημίφως μπροστά στην παραλία του Φάρου. Καθίσαμε σε μπροστινό τραπέζι στρωμένο με κλασικά σερβίτσια με το λογότυπο του μαγαζιού και παραγγείλαμε ένα Sauvignon από το Μάλμπορο. Χαλαρώσαμε και ήπιαμε τα δυό πρώτα ποτήρια σκέτα, παραδομένοι στην ηρεμία της γλυκιάς βραδιάς. Ύστερα παραγγείλαμε μελιτζάνα ψητή με ξινομυζήθρα και μέλι, oshizushi vegan με καπνιστή ντομάτα και ρύζι σούσι, λευκό ταραμά με καπνιστά αυγά σολομού Ταϋγέτου και κράκερς φυκιών. Για κυρίως πήραμε cacio e pepe με μπλε καβούρι και αυγοτάραχο, και κοτόπουλο στα κάρβουνα με σάλτσα ταχίνι και στάρι με μυρωδικά. Από τα πιο δημοφιλή γλυκά για κλείσιμο είναι η τάρτα σοκολάτα πραλίνα με καραμέλα σόγιας και ανθό αλατιού. Η λίστα περιλαμβάνει κρασιά από ελληνικό και ξένο αμπελώνα, σε καλές τιμές. Ν.Μ.

Φάρος, Τ/22840-71.460

Nose to tail πιάτα τρώμε στην Cantina του Γιώργου Σαμοΐλη

Το εστιατόριο είναι λαξευμένο μες στα βράχια, τα λίγα τραπέζια του απλώνονται σε δυο τρεις αναβαθμίδες.

Ο σεφ και συνιδιοκτήτης του Cantina, Γιώργος Σαμοΐλης.

Το Cantina δίνει προβάδισμα στα καλά, εποχικά τοπικά υλικά, χωρίς πολλά μασκαρέματα και υπερβολές στους συνδυασμούς.

Το εστιατόριο του ονείρου είναι λαξευμένο μες στα βράχια, τα λίγα τραπέζια του απλώνονται σε δυο τρεις αναβαθμίδες, κατεβαίνεις κάμποσα σκαλοπάτια, διασχίζεις μια ακρογιαλιά κι ανεβαίνεις μια ξερολιθιά. Πουθενά αλλού στον κόσμο δεν έχω ξαναδεί εστιατόριο με τόσο γούστο επιμελημένο, με τόση αυτοπεποίθηση παραδομένο στη φύση, τόσο που ο ανθρώπινος εγωκεντρισμός παραμερίζεται κάνοντας χώρο στο τοπίο να μιλάει μόνο του. Αντίστοιχη είναι και η μαγειρική φιλοσοφία του σεφ και συνιδιοκτήτη του Cantina, Γιώργου Σαμοΐλη, που δίνει προβάδισμα στα καλά, εποχικά τοπικά υλικά, χωρίς πολλά μασκαρέματα και υπερβολές στους συνδυασμούς. Ένα ευαισθητοποιημένο concept αειφορίας που έχει πάντα κατά νου το zero waste των υλικών και τη nose to tail αξιοποίησή τους, την ελαχιστοποίηση των απορριμάτων, και την αξιοποίηση των υλικών σε πίκλες, ξύδια, παστώματα, καπνίσματα, goji. Συστατικά με τα οποία χτίζουν ένα pantry υλικών, που κι αυτά με τη σειρά τους βρίσκουν τον δρόμο τους σε δημιουργικά πιάτα χωρίς καμία απώλεια, καμία σπατάλη.

Πιάτο σιγουράκι που έχει κλειδώσει τη θέση του στο μενού είναι τα panisse ρεβιθιού με κέτσαπ καπνιστής κολοκύθας.

Στην κουζίνα του Cantina, που όντως υπήρξε στο παρέλθον καντίνα, κοπιάζει μια μικρή ομάδα από καλούς μαγείρους που φροντίζουν τις λεπτομέρειες στη φιλοτέχνηση των πιάτων. Τα τραπέζια της Cantina είναι περιζήτητα και μια βραδιά εδώ κάτω στα Σεράλια είναι αληθινή εμπειρία. Δοκιμάσαμε μαγιάτικο ημιψημένο σε ξύδι από περσινά κρασιά και λεπτοκομμένο σαν ταρτάρ με ένα φιλί από τα κάρβουνα, κι ύστερα έναν ξιφία μαριναρισμένο και σερβιρισμένο με χειροποίητη πίτα. Πιάτο σιγουράκι που έχει κλειδώσει τη θέση του στο μενού είναι τα panisse ρεβιθιού με κέτσαπ καπνιστής κολοκύθας. Highlights: ο σκάρος στα κάρβουνα τσιγαρέλι και τα χειροποίητα ματσάτα με μπέικον μαγιάτικου και βούτυρο με καπνιστό κολιό. Στα γλυκά επιλέγουμε ανάμεσα στο παγωτό ξινομυζήθρα με μπισκότο λεβάντας και θυμαρίσιο μέλι, και στο παγωτό «χθεσινό» ψωμί με καραμελωμένο βούτυρο, μαρμελάδα σύκο και κραμπλ ψωμιού. Σερβίρουν μενού degustation 6 σταδίων, και υπάρχει η δυνατότητα επιλογής των πιάτων για κάθε στάδιο. Η ωραία καταρτισμένη λίστα την οποία επιμελείται η Νικολίνα Σκεντερία αφιερώνει μπόλικο χώρο στις Κυκλάδες, ενώ περιλαμβάνει επίσης κρασιά από την Ελλάδα και τον κόσμο. Ν.Μ.

Σεράλια, Κάστρο, Τ/22840-35.395

Για κρασί και μουσική με θέα πάμε στο Loggia

Με μαγική θέα στη θάλασσα, στο ανατολικό Αιγαίο όπου διακρίνεται η σιλουέτα της Αντιπάρου.

Στην είσοδο μιας λότζιας – είσοδος μέσω στοάς στο Κάστρο της Σίφνου – απλώνει τραπεζάκια το διάσημο πλέον wine bar του νησιού. Με μαγική θέα στη θάλασσα, στο ανατολικό Αιγαίο όπου διακρίνεται η σιλουέτα της Αντιπάρου, και με την παραλία Σεράλια ακριβώς από κάτω μια χεριά, παίζει αυτό να είναι το ωραιότερο wine bar των Κυκλάδων. Ποσώς με ενδιέφερε το πρώτο τραπέζι στην άκρη της βεράντας, το σημείο είναι άπαιχτο σε όποια θέση κι αν επιλέξεις. Κάθισα και εγώ στα σκαλάκια χαλαρά, και απόλαυσα τα φαντασμαγορικά χρώματα της δύσης, τους Velvet Underground και ένα επιμελώς ατημέλητο ζουμερό Ασύρτικο από αμπέλια σιφνιώτικα από το Κάτω Πετάλι και τον Φάρο, που παράγεται για λογαριασμό της ομάδας του Loggia. Feel good ατμόσφαιρα, ωραίες μουσικές που κουμπώνουν με το κυκλαδίτικο τοπίο, φρέσκες ιδέες στα συνοδευτικά που ετοιμάζουν για το κρασί, ζαρζαβατικά ντόπια, μια πλούσια λίστα με κρασιά από τις Κυκλάδες, από την Ελλάδα και τον κόσμο, άποψη, κέφι και χαλαρά events με παρουσιάσεις κρασιών. Εδώ τα πίνεις με μαγιό, τα πίνεις και με cocktail dress. Ν.Μ.

Κάστρο, Τ/22840-31.965

Η παλιά τέχνη της αγγειοπλαστικής και τα μοναδικά κεραμικά ενθύμια

Από τα πιο γραφικά του νησιού είναι το μικρό παμπάλαιο εργαστήρι κεραμικής που ονομάζεται Η Δύσκολη.

Ο Κωνσταντίνος Δεπάστας, ίσως ο γηραιότερος αγγειοπλάστης του νησιού.

Για τα σιφνέικα μαγειρέματά μας θα ψωνίσουμε τα περίφημα κεραμικά σκεύη που φτιάχνονται με ντόπιο χώμα. Σκεπασταριές, μαστέλα και τσικάλια, αλλά και σκεύη σερβιρίσματος πλάθουν τα 16 μικρά αξιόλογα εργαστήρια που υπάρχουν στον νησί που κάποτε ήταν γεμάτο καμίνια και αγγειοπλάστες. Αν και λιγότεροι τεχνίτες σήμερα, το επάγγελμά τους παραμένει ανθηρό, και οι περισσότεροι από αυτούς αξιοποιούν το ντόπιο χώμα με τον πυρίμαχο, κόκκινο πηλό.

Από τα παλιότερα κεραμοποιεία του νησιού, αυτό του Γιάννη Λεμπέση και του γιου του Νίκου ο οποίος ανήκει στην τέταρτη γενιά. Το εργαστήριό τους βρίσκεται ψηλά στον Αρτεμώνα στη θέση Αγία Άννα. Εκεί το μετέφερε το 1984 ο κύριος Γιάννης από την παραθαλάσσια Χερρόνησο. Παρά το ότι πλέον, όπως όλοι στο νησί, έτσι και οι Λεμπέσηδες χρησιμοποιούν κυρίως ξένους πηλούς, που είναι λιγότερο πορώδεις και πιο ανθεκτικοί, οι τεχνικές κατασκευής παραμένουν παραδοσιακές. Όλα δηλαδή κατασκευάζονται στον τροχό χωρίς καλούπια. Μια φορά τον χρόνο θα σκάψουν και θα φέρουν χώμα για να φτιάξουν και τον κλασικό σιφνέικο πηλό που χρησιμοποιούν κυρίως στα παραδοσιακά σκεύη (τσικάλια, γιουβέτσια, στάμνες). Ωστόσο το στίγμα τους είναι τα υπέροχα ζωγραφισμένα στο χέρι σκεύη (πιάτα, πιατέλες, κανάτια, κούπες), σε στυλ ολότελα δικό τους, με παραστάσεις από πουλιά, δέντρα, ψάρια και άλλα εμπνευσμένα από τη φύση.

Όλα αυτά ξεκίνησαν γύρω στο 2000 όταν ο Νίκος Λεμπέσης άρχισε να προτρέπει τη γιαγιά του την Κατερίνα (Κατέ) να ζωγραφίζει πάνω στα κεραμικά αυτά που ζωγράφιζε ως τότε μόνο στο χαρτί. Και με την υποστήριξη της Ελληνοαμερικανίδας Νταιάν Κατσιαφίκα, καθηγήτριας καλών τεχνών στο πανεπιστήμιο της Μινεσότα, έμαθαν να χειρίζονται χρώματα και νέες τεχνικές γυαλώματος, ταξιδεύοντας μάλιστα και οι ίδιοι στην Αμερική. Αυτή η δημιουργική συνεργασία και γόνιμη ανταλλαγή διαρκεί μέχρι σήμερα και παρότι η Κατέ έχει φύγει από τη ζωή, τα μοναδικά και αλλοπρόσαλλα, σχεδόν παιδικά, σχέδιά της εξακολουθούν να αναπαράγονται και να στολίζουν τα κεραμικά τους, μαζί με σχέδια του ίδιου του Νίκου, της συζύγου του, της Νταιάνας και άλλων. Κεραμικά τους βρίσκουμε σε πωλητήρια μουσείων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Μεταξύ αυτών το ΚΠΙΣΝ, το Κυκλαδικής Τέχνης κ.ά. Χ.Τ.

Εργαστήριο: Αγία Άννα, Αρτεμώνας. Έκθεση/Πωλητήριο: Αρτεμώνας. Τ/22840-32010

Παμπάλαιη είναι και η κεραμοποιία Ατσόνιος στο Βαθύ της Σίφνου, που υπάρχει από το 1870. Τέσσερις γενιές πάνω από τον χαρακτηριστικό πλάγιο τροχό της σιφνέικης παράδοσης να φτιάχνουν τσικάλια, μαστέλα, σκεπασταριές, βάζα, γιουβέτσια, πιάτα κ.ά. Το εργαστήρι και σπίτι τους είναι πάνω στην παραλία του Τσόπου, άκρη άκρη στο Βαθύ, προσβάσιμο από έναν βατό χωματόδρομο που ξεκινάει ψηλά από τον δρόμο, πριν φτάσετε στον οικισμό. Έχετε τον νου σας να δείτε την μικρή ταμπέλα στα αριστερά σας. Βρήκαμε πατέρα και γιο, τον κύριο Αντώνη και τον Γιάννη, να δουλεύουν πλάι πλάι καθείς στον τροχό του. Γλυκύτατοι άνθρωποι, φιλόξενοι και ευγενείς, μας ξενάγησαν στον χώρο, μας έδειξαν το παλιό ξυλοκάμινο. Οι Ατσόνιοι επιμένουν ως επί το πλείστον παραδοσιακά αν και έχουν μπει και σε άλλα μονοπάτια με τεχνοτροπίες και χρώματα από την εποχή που η ΕΟΜΜΕΧ (παλιός δημόσιος οργανισμός) προσπάθησε να τονώσει και να ενθαρρύνει τις εθνικές βιοτεχνίες και τους έδειξε πώς να χρησιμοποιούν χρώματα. Αξίζει να περάσετε, μόνο και μόνο για να δείτε αυτό το ζωντανό μουσείο της σιφνέικης κεραμικής που το κρατούν ατόφιο από αγάπη και μεράκι και δεν το έχουν μετατρέψει σε δωμάτια για τουρίστες κι ας είναι σε ειδυλλιακό σημείο πάνω στο κύμα. Χ.Τ.

Παραλία Τσόπος, Βαθύ, Τ/22840-71119, www.ceramicartatsonios.gr

Η νέα τεχνική που εισήγαγαν στο νησί, το stoneware, είναι πιο βαρύς πηλός και πιο ανθεκτικός από τον παραδοσιακό.

Ξακουστό είναι και το Sifnos Stoneware, που λειτουργεί από την τέταρτη γενιά της οικογένειας Καλογήρου. Ο παππούς του σημερινού ιδιοκτήτη, δεύτερης γενιάς αγγειοπλάστης, είχε μεταφέρει και διατηρούσε για χρόνια το εργαστήριό του στην περιοχή του Αμαρουσίου στην Αθήνα όπου έφτιαχνε πήλινα σταμνιά για νερό. Η οικογένειά του μετακόμισε στην Αμερική, εκεί έμαθε τον πηλό stoneware (καολίνη) και ξέφυγε από την ντόπια τεχνοτροπία. Όταν πια επέστρεψαν στο νησί τους, με νέες εμπειρίες, ο εγγονός Αντώνης αποφάσισε να ιδρύσει το κεραμοποιείο του το 2006, και πλάι στον πατέρα του Κώστα να μάθει πηλό, υαλώματα, καλούπια, την τέχνη και την κεκτημένη γνώση της εμπειρίας του. Η νέα τεχνική που εισήγαγαν στο νησί, το stoneware, είναι πιο βαρύς πηλός και πιο ανθεκτικός από τον παραδοσιακό, και τον διαχειρίζονται με τη διαδικασία της χύτευσης σε γύψινα καλούπια. Στα πλαίσια της εξέλιξης και της αναβάθμισης της τέχνης του, ο Αντώνης πλέον εμπνέεται από τη φύση, από αχινούς λόγου χάρη, αλλά και βότσαλα τα οποία είναι το σήμα κατατεθέν του εργαστηρίου του (σε μπωλ και βάζα). Κατασκευάζουν διακοσμητικά αντικείμενα όπως πιατέλες και βάζα με κρυσταλλικά υαλώματα, αλλά και χρηστικά όπως πιάτα, μπωλ και custom σερβίτσια, και για ιδιώτες αλλά και για εστιατόρια όπως η Cantina και το Ω3 της Σίφνου. Ν.Μ.

Sifnos Stoneware, Αρτεμώνας, Τ/22840-33.090

Ένα από τα πιο γραφικά κεραμοποιεία με την πατίνα του παντελώς αναλλοίωτη, είναι αυτό που βρίσκεται στην παραλία της Χερρονήσου ακριβώς επάνω στην άμμο. Είναι το μικρό παμπάλαιο εργαστήρι κεραμικής, που ονομάζεται Η Δύσκολη. Το λειτουργεί ο Κωνσταντίνος Δεπάστας, ίσως ο γηραιότερος αγγειοπλάστης του νησιού, που η οικογένειά του έχει 300 χρόνια ιστορία στο επάγγελμα. Ζυμώνει ντόπιο χώμα και φτιάχνει από φλάρους (καμινάδες), κεσέδες και κιούπια, μέχρι σκεύη-γρίφους όπως η κούπα του Πυθαγόρα, για τα οποία είναι πολύ περήφανος. Ν.Μ.

Κεραμικά Δεπάστας – Η Δύσκολη, Χερρόνησος, Τ/22840-33.121